Merkezi Sinir Sistemi, Santral Sinir Sistemi ya da her ikisinde birden görülebilen hasarlara bağlı olarak konuşmanın motor planlama ve nöromüsküler üretiminin etkilenmesidir.

Dizartri

Konuşma düzeneğindeki, kas kontrolündeki anormallik, paralizi, koordinasyon bozukluğu veya zayıflık sonucu ortaya çıkan konuşma bozukluklarıdır.

Kas Kontrolündeki Anormallikler

• Paraliz

• Kuvvetsizlik

• Spastisite (gerginlik)

• Flaksid (gevşeklik-refleks kaybı)

• Ataksik (beyincikte koordinasyon bozukluğu)

• Tremor

• Rijidite

Hareketlerdeki Bozukluklar

• Aşırı hareket

• Hareketsizlik

• Yanlış yönde hareket

• Fazla güçte hareket

• Çok az güçle hareket

• Zamanlamada yavaşlık

• İstemsiz hareket

Çok farklı tiplerde dizarti görülebilmektedir.

Apraksi

Konuşmanın programlanmasına ilişkin motor konuşma bozukluğudur. Sözcükleri üretmek ve istemli kas hareketlerini sağlayabilmek için gerekli merkezdeki motor planlama bozukluğudur. 

Apraksi, tutarlı olmayan sesletim bozuklukları ile görülmektedir. Sözcük uzunluğu arttıkça bozulmalar da artmaktadır.

Yetişkinlikte ya da çocukluk döneminde görülebilmektedir. Yetişkinlikte görülen daha çok normal dil ve konuşma gelişimi sonrasında görülmektedir. Çocukluk çağı apraksisi ise çoğunlukla yapısal bir beyin hasarına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.

Terapilerle hastanın konuşma üretimini gerçekleştirebilmesi için gerekli olan hareketlerin istemli kontrolü sağlanmaya çalışılır.